Ön çapraz bağ hasarlarına ameliyatsız çözüm!

Ön Çapraz Bağ yaralanmaları

Diz eklemimiz çepeçevre bağlarla desteklenir. Diz ekleminin etrafında kas dokusu azdır bu nedenle travmalara açık bir eklemdir. Diz ekleminde temelde 3 adet eylem gerçekleşir bunlar bükülme, hafif dönme ve kaymadır. Sağlıklı diz eklemleri bu hareketleri sorunsuzca yapabilir. Diz sağlığı için eklemindeki bağların önemi büyüktür.

Ön çapraz bağ yaralanmaları, diz travmaları arasında sık karşılaştığımız durumlardan biridir. Ön çapraz  bağ yaralanmaları ağırlıklı olarak sportif faaliyetlerde oluşsa da bazen sporla ilgisi olmayan kişilerde de oluşabilir.

Bağ yaralanmalarının bir kısmında diz sağlığının eski haline dönebilmesi için cerrahi tedavilere ihtiyaç duyulabilir. Yaralanmanın seviyesine hastanın yaşantısına ve yaşına uygun tedavi belirlenip tedavi süreci başlatılır.

Diz Anatomisi

Diz eklemi uyluk kemiği (femur), kaval kemiği (Tibia) ve diz kapağı (patella) kemiklerinin birleşiminden oluşur. Eklemin içinde diz ekleminin bir arada durmasına yardımcı 4 adet bağ vardır. Dizin 2 yanında bulunan yan bağlar ve dizin ortasında çapraz bağlar vardır.

Yan bağlar

En basit tanımıyla iç ve dış yan bağ olmak üzere her dizde 2 adet bulunur. Temel görevi diz ekleminin iç ve dışına gelen yükleri taşımaktır.

Ön Çapraz Bağlar

Ön ve arka çapraz bağ olmak üzere her dizde 2 adet bulunur. Konum olarak birbirlerine çapraz olacak şekilde diz ekleminin içinde yer alırlar. Dizin ön ve arka kısmına gelen yükleri taşıyıp dönme hareketleri içinde diz eklemini koruma görevini üstlenirler.

Ön çapraz bağımız, kaval kemiğinin üst kısmından başlayıp diz boşluğundan geçerek uyluk kemiğinin alt kısmına dizimizin tam ortasından geçecek şekilde konumlanmıştır. Başlıca görevi kaval kemiğinin, uyluk kemiğinin altından öne doğru hareket etmesinin engellemek ve diz eklemini korumaktır.

Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları

Çapraz bağ yaralanmaları genellikle ön çapraz bağlarda oluşur. sportif etkinliklerde oluşmakla birlikte kaval kemiğinin uyluk kemiği altından öne doğru zorlanmasıyla olur. Bu tip zorlu hareketler bağın fazla gerilmesine ve yaralanmasına sebep olur.

Futbol ve kayak sporuyla ilgilenenler diz eklemlerini ani dönüşler, dizi zorlayıcı yük ve darbelere maruz bıraktığı için ön çapraz bağ yaralanmalarını yaşarlar.

Ön çapraz bağ yaralanmaları kadın sporcularda erkek sporculara oranla daha sık oluşur ve nedeni erkek bacak kaslarının kadınlara oranla daha güçlü olmasıdır. Unutmayalım ki bacak kaslarımız dizlerimize binen yükün azalmasını sağlar.

Ön Çapraz Bağ Yaralanması Belirtileri

Çapraz bağ yaralanması esnasında dizden bir kopma olduğunu düşünmemize sebep olacak kadar belirgin ses duyulabilir. Sonrasındaki ilk belirtiler diz ağrısı ve dizde şişme şeklinde olur. Şişliğin sebebi yaralanma sonrasında oluşan eklem içi kanamadan dolayı olur. Yaralanma sırasında ve sonrasında kıkırdak ve menisküs dokuları zarar görmediyse şişlik ve ağrılar zamanla azalır. Çapraz bağ yaralanmasından sonra hasta dizinde boşluk hisseder ve diz eklemi güçsüzleşir.

Ön Çapraz Bağ Yaralanması Teşhisi

Ön çapraz bağ yaralanması teşhisi hastanın travma öyküsü dinlenir, fiziki ortopedi muayenesi yapılır ve  diz MR’ı değerlendirilerek konulur. Mr eşliğinde muayenede çapraz bağ yaralanmasının yanında menisküs ve kıkırdak dokularındaki hasarlarda belirlenir.

Ön Çapraz Bağ Tedavisi

Ön çapraz bağ yaralanmalarından sonra uygulanacak tedavinin belirlenmesinde hastanın yaşantısı önemlidir. Hasta sporcuysa ve spora devam etmesi gerekiyorsa hedef sportif etkinliklerini yapabilmesini sağlamak olurken, spor yapmayan bir hasta için günlük yaşantısına dönmesini sağlayacak en uygun tedavi seçilmelidir. Sporcularda genellikle cerrahi tedavilere başvurulur bunun sebebi ise cerrahi tedaviler biyolojik tedavilere oranla daha hızlı sonuç verir.

Ön Çapraz Bağ Cerrahi Dışı Tedavi

Ön çapraz bağ yaralanmalarında cerrahi dışı tedaviler kısmi yaralanması olan, sportif faaliyetleri olmayan ve iyileşmek için zamanı olan kişiler için uygundur. Bu tedaviler hasarlı bağlarda doku iyileşmesi başlatır. Uygun hasta grubunda oldukça etkili tedavilerdir.

Fizik tedavi ve istirahat ile de diz eklemine binen yük azaltılıp, kaslar kuvvetlendirilerek hastaların şikayetleri azaltılabilir.

Ön Çapraz Bağ Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedaviler zorunlu hallerde yapılır ve en son başvurulan tedavilerdir. Gereklilik şartları oluşmadan cerrahi tedavilere başvurmamak gerekir. Vücudun doğallığını korumak tedavilerde birinci öncelik olmalıdır. Mümkün olduğu kadar ameliyatları ertelemek hastaya zaman kazandırmak amaçlanmalı doğal vücut yapısı korunmalıdır.

Ön çapraz bağ yaralanmalarında artroskopi yöntemi kullanılır. Artroskopi ile mümkünse hastanın kendi bağı dikilerek eski görevini yapacak şekilde iyileşmesi hedeflenir.

Ön çapraz bağ yaralanmalarında cerrahi tedavi ile kopan bağın yerine yeni bir bağ yapılması yani ön çapraz bağ rekonstrüksiyonu sık yapılan ameliyatlardan biridir.

Çapraz bağ hasarları çeşitlidir yırtılma şeklinde olabileceği gibi tam kopmalarda meydana gelebilir.

Yırtılan ya da kopan bağ kullanılamayacak durumda ise kişinin kendi bacağından tendon alınarak kopan bağın yerine dikilir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Süreç

Ön çapraz bağ ameliyatı sonrasında hasta ertesi gün ayağını basabilir ve kısa sürede dizini güçlendirecek fizik tedavi programına başlayabilir.

6-8 hafta kadar bir süre sonra ise isterse sportif faaliyetlerine dönebilir. Futbol ve kayak gibi diz eklemini çok zorlayan sporlara tam dönüş ise 6 ay sonra mümkündür.